«همه حرف هایم را روزی خواهم گفت» این وعده ای بود که محمد رضا عارف سه سال قبل به روزنامه اعتماد داده بود. حالا و بعد از سه سال این روزنامه حرف های جدیدی از مرد انصراف اصلاحات منتشر کرده است. سخنانی که حکایت از این دارد که او تصمیم گرفته است که سفره دلش را در سال آخر دولت یازدهم برای رسانه ها باز کند.

 محمد رضا عارف این روزها و بعد از بازسازی هیئات ریسه فراکسیون امید عزم خود را جزم کرده است که بتواند به عنوان یکی از اصلی ترین کنشگران اصلاح‌طلبان شناخته شود. عارف از همان زمانی که به اصرار بزرگان اصلاحات از انتخابات به نفع روحانی انصراف داده بود، عقیده داشت که این تصمیم درست نیست اما برای پیشرفت اصلاحات باید هزینه داد حتی به قیمت کنارکشیدن به نفع کسی که سابقه حضور پر رنگ در جناح راست و جامعه روحانیت مبارز را داشته.

در همان روزها گلایه عارف از تصمیم بزرگان اصلاحات چیزی نبود که دیده نشود. این مساله آنقدر در صحبتهای عارف نمود داشت که خبرنگار روزنامه اصلاح طلب اعتماد در مقدمه یکی از مصاحبه های رئیس بناید امید ایرانیان 30 بهمن 92 می نویسد: «(عارف)در لابه‌لاي مصاحبه مدام تاكيد مي‌كرد كه همه حرف‌هايش را روزي خواهد گفت نه براي اينكه به رخ بكشد كه درست پيش‌بيني مي‌كرده است به خاطر اينكه مردم بايد واقعيات را بدانند. اصرارش بر طرح خيلي از موضوعات پشت پرده در فرصتي مناسب آنقدر پررنگ بود كه پاسخ برخي سوالات فقط به لبخندي گذشت».

اما حالا و درست در روزهایی که زمزمه ها در مورد تصمیم اصلاح‌طلبان در مورد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده شدت گرفته است و برخی از چهره های اصلاحات قاطعانه می گویند که «روحانی گزینه اول و آخر ما برای انتخابات 96  است»، لب به سخن گشوده است و ضمن آن که هشدار می دهد که کسی نباید تصمیم فردی خود را به پای اصلاح طلبان بنویسد تاکید می کند که باید اصلاح طلبان به آسیب شناسی تصمیمات و اقدامات سالهای اخیر خود بپردازند و از برخی تجربیات تلخ عبرت بگیرند.

عارف: اصلاح طلبان باید از تجربیات تلخ سالهای اخیر عبرت بگیرند

تجربیات تلخی که از کناره گیری کردن به نفع روحانی آغاز شده بود. هرچند در آن ایام شنیده می شد که قول و قرار هایی مبنی بر حضور عارف در کابینه دولت یازدهم، در جایگاه معاون اولی وجود دارد اما با پا گرفتن دولت حسن روحانی مشخص شد که عارف قرار است که در عمر چهار ساله دولت یازدهم خارج از گود مسابقات بنشیند و نظاره گر فرصتی دوباره برای نقش آفرینی در عرصه سیاسی باشد. اما این بار و در روزهای تاسیس فراکسیون امید با پشت کردن دولت اعتدال به اصلاح‌طلبان بار دیگر ضربه سختی به پیکره اصلاح طلبان وارد شد و شیرینی پیروزی عارف در انتخابات 7 اسفند را به لخ کامی تبدیل کرد.

در همین راستا او پنجشنبه گذشته در حالي كه انتقادات زيادي به عملكرد فراكسيون اميد كه او مسئوليتش را بر عهده دارد وارد مي‌شود، در جمع اعضاي شوراي عالي اصلاحات برآسيب‌شناسي شوراي عالي سياستگذاري تاكيد كرد وبا توجه به نگاه مردم درانتخابات گذشته به ليست‌هاي انتخاباتي افزود كه نوع نگاه مردم به انتخابات حزبي شده است لذا بايد اصلاح‌طلبان برتصميم جمعي و رفتارحزبي تاكيد داشته باشند.

با این وجود کم لطفی جریان اصلاحات نسبت به «مرد انصراف» اصلاح‌طلبان و تک روی های همقطاران صبر عارف را تمام کرده است و تصمیم گرفته است که رو‌در‌بایستی با بزرگان اصلاحات را کنار بگذارد و حرفهایی که سه سال درون سینه خود نگه داشته بود را بر زبان بیارد.

در همین راستا محمد رضا عارف در سخنرانی خود در میان جمعی از فعالان سیاسی استان گیلان با تاکید بر لزوم آسیب شناسی عملکرد اصلاحطلبان، عبرت‌گیری از تجربیات تلخ سالهای گذشته را شرط ادامه فعالیت اصلاح‌طلبان معرفی می کند:

«جريان اصلاحات بايد پويايي و نشاط خود را حفظ كند و با آسيب‌شناسي عملكرد خود به خصوص در دهه ٨٠ و عبرت‌گيري از برخي تجربه‌هاي تلخ، مسير عقلاني كه طي ساليان اخير بر جريان اصلاحات حاكم شده است را با جديت بيشتري ادامه دهد».

اما گلایه جدی تر عارف به تک روی هایی است که این روزها در جریان اصلاحات به یک اپیدمی تبدیل شده است. وی با انتقاد از گشترش پیدا کردن این روحیه می گوید: «مقطع فعلي براي حفظ انسجام در خانواده بزرگ اصلاحات همه نخبگان و جوانان اصلاح‌طلب از هرگونه تك‌روي و اظهارنظرهايي كه به گفتمان اصلاح‌طلبي آسيب مي‌زند بايد خودداري كنند».

چرا عارف بالاخره لب به انتقاد گشود؟

عارف در شرایطی از تک روی «نخبگان» اصلاح طلبان سخن می گوید که اظهارات محمد رضا خاتمی تیتر یک روزنامه آرمان شده بود. نایب‌رئيس مجلس ششم در این مصاحبه با اشاره به شرايط حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات رياست‌جمهوري و نحوه حمايت آنها از نامزدهاي انتخاباتي سال ۹۶ گفته بود:

«گزينه اول و آخر اصلاح‌طلبان آقاي روحاني است و اگر ايشان در عرصه باشند، هيچ فرد ديگري از جريان اصلاحات نامزد نخواهد شد.جريان اصلاحات تمام همت خود را براي پيروزي آقاي روحاني به كار خواهند بست؛ چراكه ارزيابي ما از عملكرد آقاي روحاني، مثبت است و با اينكه بسياري از وعده‌ها عملي نشده است، اما اصلاح‌طلبان با موانع و مشكلاتي كه در مسير آقاي روحاني وجود دارد، آشنا هستند و درعين‌حال با استقامت و پايداري ايشان در مسير عملي كردن وعده‌ها نيز آشنايي دارند. با جمع‌بندي تمام اين مسائل مي‌توان نتيجه گرفت جريان اصلاحات قطعا گزينه ديگري ندارد و بخش‌هاي ديگري همچون اعتدالگرايان و حتي بخشي از اصولگرايان معتدل نيز در انتخابات رياست‌جمهوري سال ۹۶ گزينه‌اي جز روحاني ندارند».

از سوی دیگر دکتر حمید رضا جلایی پور یکی از چهره های اصلاح طلبان در یادداشتی به صراحت می گوید که رئیس جمهور مقدورو و ممکن و موثر اصلاح‌طلبان روحانی است و لاغیر. او در این باره می نویسد:

«در هفته های اخیر اغلب اصلاح طلبان خوشنام و دارای اعتبار در میان افکار عمومی از کاندیداتوری روحانی در انتخابات ۹۶ دفاع کردند. در مقابل این مواضع عده ای از منتقدین گفتند بهتر است قبل از دفاع از روحانی با او چانه زنی و معامله ای انجام شود و سپس از او حمایت شود. این نوشته نقدی  کوتاه بر این منتقدین است...این میلیون ها رای دهنده انتظار دارند اصلاح طلبان برای خود درب پبسی باز نکنند بلکه اولا به مردم  بگویند رئیس جمهور  مقدور  و ممکن ( نه مطلوب و اتوپیایی) کیست. ثانیا موانع انتخاب شدن  این رییس جمهور  چیست و چه باید کرد. به نظر  من همچون دیگر اصلاح طلبان خیلی صادقانه از هم اکنون  باید  به مردم گفت رییس جمهور مقدور  و ممکن و موثر ما روحانی است ولاغیر».

شاید صراحت کم سابقه محمد رضا عارف در نقد حسن روحانی نیازی به توضیح و تفسیر نداشته باشد. او پیش از این نیز عقیده داشته که نباید با فشار خاتمی و هاشمی خودش که تنها کاندیدای اصلاح طلبان بوده است از عرصه انتخابات کناره گیری می کرده تا همچنان در دولت روحانی بسیاری از مناصب کلیدی در دست جناح راست باشد. عارف معتقد است که گذر زمان و اشتباهات راهبردی و کلان دولت باید برای اصلاح‌طلبان روشن کرده باشد که روحانی هیچ گاه نمی تواند گزینه مطلوبی برای اصلاح طلبان باشد و از سوی دیگر تمامی مشکلات روحانی به پای آنها نوشته شده است.

از سوی دیگر دست رد دولت حسن روحانی به سینه رئیس دولت اصلاحات برای تشکیل فراکسیون واحدی در مجلس عامل دیگری است که پیش بینی عارف را اثبات کرده است. در نظر عارف حمایت اصلاح طلبان از حسن روحانی باعث شده است که بخشی از بدنه اصلاحات جدا شده و به سمت روحانی بروند. این مساله را می توان بزرگترین ضربه ای دانست که از ائتلاف اصلاح طلبان با اعتدالیون به دست آمده است. گلایه امروز عارف از این رو است که کسب این تجربیات تلخ باید درس عبرتی باشد که نخبگان اصلاحات تکلیف خود را در حمایت از روحانی متوجه شده باشند.